२००३ देखि, भारत सरकारले नेपालमा विभिन्न क्षेत्रहरूमा ५५१ वटा उच्च प्रभाव सामुदायिक विकास परियोजनाहरू सञ्चालन गरेको छ। यही परम्परालाई निरन्तरता दिँदै भारतले हालै नेपालको दाङ जिल्लामा दुई नयाँ एचआईसीडीपीको उद्घाटन गरी शैक्षिक विकासमा महत्वपूर्ण योगदान पुयाएको छ । यी परियोजनाहरू, ‘नेपाल-भारत विकास सहयोग’ पहलको एक हिस्सा हो, छिमेकी देशहरू बीचको सुदृढ द्विपक्षीय सम्बन्ध र नेपालमा शैक्षिक पूर्वाधार विस्तार गर्ने उनीहरूको संयुक्त प्रतिबद्धतालाई हाइलाइट गर्दछ।
लमही नगरपालिकास्थित श्री बाल जनता माध्यमिक विद्यालय र घोराही उपमहानगरपालिकास्थित श्री पद्मोदय पब्लिक मोडेल माविका लागि नवनिर्मित विद्यालय भवनको २०२४ जेठ २४ गते उद्घाटन गरिएको थियो ।उद्घाटन समारोहमा सामाजिक विकास मन्त्री रत्नबहादुर खत्रीलगायत प्रमुख व्यक्तित्वहरुको उपस्थिति रहेको थियो । लुम्बिनी प्रदेश मन्त्री; नित्यानन्द शर्मा, जिल्ला समन्वय समिति प्रमुख; लमही नगरपालिकाका मेयर जोगराज चौधरी घोराही उपमहानगरपालिकाका मेयर नरुलाल चौधरी, र अविनाश कुमार सिंह, काठमाडौंस्थित भारतीय दूतावासका प्रथम सचिव।
नेपाली रुपैयाँको लागतमा भारत सरकार द्वारा वित्त पोषित १७.६० मिलियन र नेपाली रुपैयाँ. यी आयोजनाहरूले क्रमशः दुईतले विद्यालय भवन, प्रयोगशाला निर्माण र प्रयोगशाला उपकरण, फर्निचर र अन्य अत्यावश्यक सुविधाहरूको व्यवस्था गरेको छ। जिल्ला समन्वय समिति, दाङ मार्फत सञ्चालित आयोजनाहरूले यस क्षेत्रका विद्यार्थीहरूलाई शैक्षिक अवसरहरू अभिवृद्धि गर्न र सिकाइको राम्रो वातावरण प्रदान गर्ने लक्ष्य राखेका छन्।
आफ्नो मन्तव्यमा लुम्बिनी प्रदेशका मन्त्रीले प्राथमिकताका क्षेत्रमा भारत सरकारबाट भइरहेको सहयोगको प्रशंसा गर्दै शैक्षिक पूर्वाधार सुधार र स्थानीय विद्यार्थीका लागि अवसर सिर्जना गर्न यस्ता पहलको महत्वमा जोड दिनुभयो । नित्यानन्द शर्मा, जोगराज चौधरी र नरुलाल चौधरीले यी आयोजनाहरूले स्थानीय समुदायमा पर्नेछ भन्ने कुरामा प्रकाश पारेका थिए।
श्री बाल जनता माध्यमिक विद्यालय र श्री पद्मोदय पब्लिक मोडेल सेकेन्डरी स्कूलमा नव उद्घाटन गरिएका सुविधाहरूले विद्यार्थीहरूको लागि शैक्षिक अनुभवमा बृद्धि गर्ने, सिकाइ र शैक्षिक उत्कृष्टतालाई बढावा दिनको लागि अनुकूल वातावरण प्रदान गर्ने अपेक्षा गरिएको छ। यो सुधारिएको पूर्वाधारले दाङ जिल्लाको शिक्षाको सर्वाङ्गीण विकासमा महत्वपूर्ण योगदान पु¥याउने छ ।
नेपालमा २००३ मा उच्च प्रभाव सामुदायिक विकास परियोजनाहरूको प्रारम्भ भएदेखि, भारत सरकारले विभिन्न क्षेत्रहरूमा ५५१ परियोजनाहरू मध्ये ४९० पूरा गरेको छ। विशेषगरी लुम्बिनी प्रदेशमा दाङ जिल्लामा ६ लगायत ६१ वटा आयोजना कार्यान्वयनमा आएका छन् । यी परियोजनाहरू बाहेक, भारत सरकारले नेपालभरका अस्पताल, स्वास्थ्य चौकी र शैक्षिक संस्थाहरूलाई १,००० एम्बुलेन्स र ३०० स्कूल बसहरू उपलब्ध गराएको छ। लुम्बिनी प्रदेशमा मात्रै १९ एम्बुलेन्स र दाङ जिल्लामा पाँच स्कूल बस गरी १६४ एम्बुलेन्स र ४३ स्कूल बस उपलब्ध गराइएको छ ।
भारत र नेपाल बीचको लामो समयदेखिको सहयोग, विशेष गरी एचआईसीडीपीहरूको कार्यान्वयनमार्फत, नेपाली नागरिकहरूको जीवनस्तर उकास्ने गहिरो प्रतिबद्धता झल्काउँछ। यी परियोजनाहरूले प्रमुख क्षेत्रहरू, विशेष गरी शिक्षामा नेपाल सरकारको प्रयासहरूलाई समर्थन गर्दछ, जसले गर्दा देशको सामाजिक-आर्थिक विकासमा योगदान पुर्याउँछ।
यी शैक्षिक सुविधाहरूको स्थापना भारत र नेपालबीचको स्थायी साझेदारीको प्रमाण हो। श्री बाल जनता माध्यमिक विद्यालय र श्री पद्मोदय पब्लिक मोडेल माविमा सुधारिएको पूर्वाधारले दाङ जिल्लाका विद्यार्थी र बृहत् समुदायमा महत्वपूर्ण सकारात्मक प्रभाव पार्ने लक्ष्य राखेको छ ।
यी परियोजनाहरूको सफल कार्यान्वयनले दुई राष्ट्रबीचको प्रभावकारी सहकार्यलाई जोड दिन्छ। घनिष्ठ छिमेकीको रूपमा, भारत र नेपालले व्यापक र बहु-क्षेत्रीय सहयोग साझा गर्न जारी राखेका छन्, उच्च प्रभाव सामुदायिक विकास परियोजनाहरू जस्ता पहलहरूले शैक्षिक पूर्वाधारलाई बलियो बनाउन र तल्लो तहमा जीवन सुधार गर्न महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छन्। भारत सरकारको निरन्तर सहयोगले नेपालको विकास यात्रामा विशेष गरी शैक्षिक सुविधा र भावी पुस्ताका लागि अवसरहरू वृद्धि गर्न सहयोग गर्ने प्रतिबद्धतालाई पुन: पुष्टि गर्दछ।
यस वर्षको सुरुमा, नेपालमा एचआईसीडीपीको सफल कार्यान्वयनको २० वर्षको सम्झनामा, भारतीय दूतावासले त्रिभुवन विश्वविद्यालय शिक्षण अस्पताल, काठमाडौंमा मंगलादेवी जन्म केन्द्र हस्तान्तरण गरेको थियो। नेपाली रुपैयाँको आर्थिक सहयोगमा निर्माण भएको हो । ४४.०४ मिलियनको यो बर्थिङ सेन्टरले नेपालमा मातृ मृत्युदर घटाउन नमुनाको रुपमा काम गर्ने अपेक्षा गरिएको छ ।
