प्रधानमन्त्री मोदीले वाङचुकसँग आर्थिक सहयोगलगायत विभिन्न क्षेत्रमा द्विपक्षीय संलग्नतालाई मजबुत बनाउने उपायबारे छलफल गरे।
हालै डोक्लाम मामिलामा थिमपुरको अडान चीनको पक्षमा भारी देखिएको छ। बहस सकिएलगत्तै मोदीले भुटानका राजा जिग्मे खेसर नामग्याल वाङ्चुकलाई भेटेका थिए । पछिल्लो समय दक्षिण एसियामा कूटनीतिक दृष्टिकोणले यो अन्तर्वार्ता निकै सान्दर्भिक छ । भुटानका राजा सोमबार २ दिने भारत भ्रमणमा निस्किएका छन् ।
भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले मंगलबार भुटानका राजा जिग्मे खेसर नामग्याल वाङ्चुकसँग भेटवार्ता गरेका छन् । भुटानका राजासँग प्रधानमन्त्रीको भेटपछि विदेश सचिव विनय मोहन क्वात्राले भारतले राष्ट्रिय हितमा असर गर्ने विषयलाई जोगाउन आवश्यक सबै कदम चाल्ने बताए ।
प्रधानमन्त्री मोदीले वाङचुकसँग आर्थिक सहयोगलगायत विभिन्न क्षेत्रमा द्विपक्षीय संलग्नतालाई मजबुत बनाउने उपायबारे छलफल गरेको बताइएको छ । भारतका विदेश सचिव विनयमोहन क्वात्राले बैठकमा डोकलाम र चीनबारे प्रत्यक्ष छलफल नभएको बताए ।
यस द्विपक्षीय बैठकका दस हाइलाइटहरू हेरौं:
१. भारतले भुटानलाई १३औँ पञ्चवर्षीय योजना र सुधार परियोजनाहरूका लागि सान्दर्भिक आर्थिक सहयोग उपलब्ध गराउने वाचा गरेको छ।
२. भारत र भुटानले आर्थिक र विकास साझेदारीलाई मजबुत बनाउन सहमत भएका छन् ।
३. भुटानको अनुरोधमा भारतले थप स्ट्यान्डबाइ क्रेडिट सुविधा विस्तार गर्न काम गर्नेछ। यो दुई देशहरू बीच सञ्चालनमा रहेका दुई विद्यमान स्ट्यान्डबाइ क्रेडिट सुविधाहरूको शीर्षमा हुनेछ।
४. भारतले भुटानबाट कृषि निर्यातका लागि दीर्घकालीन दिगो प्रणाली सिर्जना गर्न काम गर्नेछ।
५. भुटानमा पेट्रोलियम, मल र कोइला लगायतका प्रमुख वस्तुको आपूर्तिको लागि दीर्घकालीन द्विपक्षीय व्यवस्था विकास गर्न दुवै पक्ष सहमत भएका छन्।
६. दुवै पक्षले भारत-भुटान सीमामा पहिलो एकीकृत जाँच चौकी (आईसीपी) स्थापना गर्न परीक्षण गर्न थालेका छन्, जुन जयगाउँ नजिकै हुनेछ।
७. कोक्राझार–गेलेफु रेल लिंक परियोजना दुई देशबीचको पहिलो रेल लिंक हुन लागेको हो । भारत सरकारको सहयोगमा प्रस्तावित आयोजनालाई द्रुत गतिमा अघि बढाउने प्रयास गरिनेछ ।
८. भुटानसँगको सबैभन्दा पुरानो जलविद्युत आयोजना चुखा जलविद्युत आयोजनाको महशुल वृद्धि गर्न भारत सहमत भएको छ । यसका साथै बासोचु जलविद्युत आयोजनाको बिजुली बेच्न भुटानको अनुरोधलाई भारतले ‘सकारात्मक’ रूपमा विचार गर्नेछ।
९. दुवै पक्षले नयाँ जलविद्युत् आयोजना, संकोश जलविद्युत् आयोजनालगायतको रूपरेखालाई अन्तिम रुप दिने प्रयास गर्नेछन् ।
१०. साथै, दुवै पक्षले आफ्नो ऊर्जा साझेदारी विस्तार गर्न खोजिरहेका छन्, विशेष गरी सौर्य क्षेत्रमा गैर-जल-नवीकरणीय ऊर्जाहरू समावेश गर्न, र ई-मोबिलिटीको क्षेत्रमा कसरी द्विपक्षीय सहयोग विस्तार गर्न सकिन्छ भनेर पनि खोजी गरिरहेका छन्।
